5 oktober, een nationale feestdag in Portugal! De Dag van de Republiek, Dia de Republica wordt gevierd. Het einde van de monarchie!
Einde van de monarchie in Portugal
Op 5 oktober 1910 vindt een grote volksopstand in Lissabon plaats. Hierbij wordt de monarchie definitief beëindigd. Koning Manuel II vlucht via Ericeira met het koninklijk jacht naar Engeland. Teófilo Braga wordt interim-president.
Oktoberrevolutie
De Oktoberrevolutie is een staatsgreep in Portugal die resulteerde in de oprichting van de Portugese Republiek. De revolutie was georganiseerd door de Portugese Republikeinse Partij die op 5 oktober 1910 de constitutionele monarchie afzette en een republikeins regine oprichtte in Portugal.
Dat vindt niet zomaar plaats uiteraard. Wat er o.a. aan vooraf ging: onderwerping Britse koloniale belangen, uitgaven van de Koninklijke familie, de macht van de kerk, politieke en sociale instabiliteit, het systeem van afwisselende regeringen van de twee politieke partijen (Progressief en Regenerador), de dictatuur van João Franco, de sterkte verzwakking van het koningshuis door de Koningsmoord van Lissabon in 1908.
De voorstanders van een republiek, vooral de Portugese Republikeinse Partij vonden een manier om gebruik te maken van deze situatie. De Republikeinse Partij stelde zichzelf voor als de enige partij die een programma had dat Portugal weer naar zijn verloren status kon brengen en op het pad van vooruitgang.
Na terughoudendheid van het leger om de bijna tweeduizend soldaten en zeemannen die rebelleerden tussen 3 en 4 oktober 1910 te bestrijden, werd de Republiek de volgende dag om 9 uur uitgeroepen vanaf het balkon van het gemeentehuis van Lissabon.
De eerste Republiek in Portugal
Na de revolutie, leidde een voorlopige regering onder leiding van Teófilo Braga het land, tot de goedkeuring van de grondwet in 1911 die het begin betekende van de Eerste Republiek. Samen met de stichting van de republiek werden sommige nationale symbolen veranderd, zoals het volkslied en de vlag. De revolutie en de daaropvolgende republiek staan bekend voor hun hevig antiklerikalisme. De nieuwe grondwet gaf iedereen volwaardige burgerrechten, met als uitzondering de religieuze vrijheden van katholieken
De oktober revolutie in Portugal heeft minsten 37 doden en tientallen gewonden opgeleverd. Minstens 14 van hun stierven later aan hun verwondingen.
