Hoe het in Portugal is, weet ik niet, maar hier in Nederland staan we met velen recht tegenover elkaar. Generaties tegenover generaties vanwege omgekeerde solidariteit en perverse prikkels in ons pensioensysteem. Boeren tegenover burgers vanwege stikstof en CO2. Automobilisten die 130 willen blijven rijden tegenover klimaatfetisjisten die 100 hard genoeg vinden en het liefst onze nationale autovoorraad willen elektrificeren. En verdraagzamer wordt het allemaal niet. Ik hou mijn hart vast.
In dat maatschappelijk spanningsveld stel ik voor dat we gaan proberen om te leven van de verwondering. Om te beginnen rondom de komende feestdagen.
Leven van de verwondering. Hoe leuk is dat! Ik heb er een voorbeeld van. Op een van onze gezamenlijke vakanties vraag ik aan mijn broer Bram (hij is bioloog): “Waarom geeft een vuurvliegje ’s nachts licht?”. Het antwoord was even verbluffend eenvoudig als verwonderlijk: “Joh da’s leuk. Kan’ie gezellig ’s avonds een boekie lezen”.
Leven van de verwondering kan ons aansporen om het wonder van het leven met elkaar te delen. In plaats van ons te verdelen. Ziet u het al voor u? Een lange stoet van mensen die zich verwonderen. Een zwanger, ongehuwd meisje op weg naar Bethlehem die gaandeweg nog steeds verwonderd is omdat ze een paar dagen geleden te horen kreeg dat het niet zo erg is om zwanger te zijn zonder getrouwd te zijn. Haveloze herders die ’s nachts schijnbaar het licht gezien hebben. Deftige wetenschappers uit het Verre Oosten die een wegwijzer aan de hemel zagen staan. Een kunstenaar met maar één oor die zich wel door zijn kop kon schieten van ellende maar ondertussen de prachtigste schilderijen naliet. Een Italiaanse kunstenaar die zijn vinger uitsteekt naar God zoals een mens soms naar de hemel wil reiken. Een ongelovige Thomas. Haatzaaiers en vredestichters. Allemaal mensen die zich verwonderen over wat ze kunnen bewerkstelligen zolang je maar van goede wil bent. Mensen van het welbehagen heet dat in enigszins anachronistische terminologie.
Van verwondering naar hoffelijkheid is maar een kleine stap. Een beetje aandacht en respect in plaats van verdeeldheid. Want wat gebeurt er als je respect betoont? Bijvoorbeeld voor een vrouw voor wie je hoffelijk de deur openhoudt? Een dazzling smile is je beloning. Daar krijg je een goed gevoel van. Met als gevolg dat je overal deuren gaat open houden. De wereld breekt open. Een goddelijke vonk die de één inspiratie noemt, de ander energie en weer een ander geloof, wakkert aan door daden van respect en hoffelijkheid.
Ik wens iedereen toe dat we ons nog lang kunnen blijven verwonderen over de waarde van alles wat leeft, over sociale cohesie, familiebanden en vriendschappen vanuit dat perspectief van respect en hoffelijkheid.
En daarom: proost! Op naar 2020.
Dit artikel verscheen in “Blik op Portugal 170”.
