Belastingen in Portugal

Portugal is niet alleen meer dan 300 zonnige dagen, mooie stranden in de Algarve, schitterende landschappen in het Noorden, historische monumenten, Madeira en Azoren en de fantastische steden Lissabon en Porto. Dit zijn redenen om Portugal te bezoeken. Echter steeds meer Nederlanders die investeren in Portugal (onroerend goed, start-up’s, zzp´ers/ondernemers) of besluiten om fiscaal inwoner te worden in Portugal.

NHR

Portugal heeft namelijk een aantrekkelijk belastingregime voor natuurlijke personen, genaamd “Residentes não habituais” (NHR), waarbij Portugal, onder bepaalde voorwaarden, inkomsten, zoals bijvoorbeeld arbeidsinkomen, rente, dividend, huurinkomsten en pensioenen vrijstelt van inkomstenbelasting in Portugal.

In dit artikel bespreek ik kort de belastingheffing van uitkeringen op basis van de Algemene Ouderdomswet (AOW) voor Nederlanders die inwoner zijn in Portugal.

Pensioenen en andere soortgelijke beloningen (pensioenen), sociale zekerheidsuitkeringen (inclusief AOW) en lijfrenten, ontvangen door een NHR in Portugal, worden vrijgesteld van belasting in Portugal, indien het pensioen in Nederland wordt belast of als het geen “Portugees” pensioen is. Voor Nederlanders die na 31 maart 2020 zijn geregistreerd als NHR geldt een vast tarief van 10% over pensioenen, sociale zekerheidsuitkeringen en lijfrenten.

Het belastingverdrag tussen Nederland en Portugal (Verdrag) bepaalt dat pensioenen, sociale zekerheidsuitkeringen en lijfrenten, betaald aan een inwoner in Portugal, slechts in Portugal mogen worden belast. Niettegenstaande het bovenstaande, mag een pensioen, sociale zekerheidsuitkering of lijfrente ook in Nederland worden belast:

  1. indien en voor zover de aanspraak op dit pensioen, sociale zekerheidsuitkeringen of lijfrente in Nederland van belasting is vrijgesteld, dan wel de met het pensioen of lijfrente samenhangende bijdragen aan de pensioenregeling of verzekeringsmaatschappij, in het verleden bij het bepalen van het in Nederland belastbare inkomen in aftrek zijn gebracht, dan wel anderszins in Nederland in aanmerking zijn gekomen voor een fiscale faciliëring; en
  2. indien en voor zover dit pensioen, sociale zekerheidsuitkering of lijfrente in Portugal niet tegen het algemeen van toepassing zijnde belastingtarief voor inkomsten verkregen uit niet-zelfstandige arbeid, dan wel het brutobedrag van dat pensioen of lijfrente voor minder dan 90 percent, in de belastingheffing wordt betrokken; en
  3. indien het totale brutobedrag van het pensioen, sociale zekerheidsuitkering of lijfrente in enig kalenderjaar een bedrag van 10.000 Euro te boven gaat.

Derhalve, een uitkering die is betaald krachtens de bepalingen van het sociale zekerheidsstelsel van Nederland aan een inwoner van Portugal mag op grond van artikel 18, lid 2, van het Verdrag in Nederland alleen worden belast als is voldaan aan elk van de in de letters a, b en c van artikel 18, lid 2, van het Verdrag gestelde voorwaarden.

Ten aanzien van de AOW stelt de belastingkamer van de Hoge Raad in haar arrest van 6 november 2020 (nummer 20/01404) dat de aanspraak op AOW in Nederland moet zijn vrijgesteld dan wel anderszins in aanmerking zijn gekomen voor een fiscale faciliëring, of dat de met het pensioen samenhangende premies in aftrek zijn gebracht dan wel anderszins in aanmerking zijn gekomen voor fiscale faciliëring. AOW uitkeringen worden echter gefinancierd volgens het zogenoemde omslagstelsel. Degene die AOW-premie betaalt, bouwt daarmee geen rechten op en verwerft met die premiebetaling dus ook geen aanspraak in de zin van de Wet op de loonbelasting 1964, op toekomstige AOW-uitkeringen.

Conclusie

De conclusie is derhalve dat ten aanzien van AOW-uitkeringen niet wordt voldaan aan de voorwaarde gesteld in artikel 18, lid 2, letter a, van het Verdrag. Derhalve mag Nederland niet heffen. Portugal zal de AOW vrijstellen of belasten met 10% afhankelijk van welke regeling van toepassing is voor de Nederlander die NHR is in Portugal.

Teneinde te voorkomen dat de Sociale Verzekeringsbank (SVB) loonheffing inhoudt op de AOW dient een verzoek in te dienen bij de belastinginspecteur in Heerlen, middels een “Verzoek vrijstelling inhouding loonbelasting/premie volksverzekeringen.

In mijn volgende artikel zal ik ingaan op de belastingheffing van pensioenen en andere soortgelijke beloningen, overige social zekerheidsuitkeringen en lijfrenten.

Leendert Verschoor, PwC, leendert.verschoor@pwc.com