Het is begin oktober en overdag is het zo een graad of dertig. Volgens de weerberichten wordt er voor de volgende 10 dagen geen regen verwacht. Goed voor uw brandhoutrekening, maar slecht voor die van uw water; de tuin wilt u toch in leven houden.
Z
ullen we meer van dit soort herfsten krijgen? Komen er toch nog regenbuien, al dan niet hevig? In al de jaren dat ik hier woon heb ik zoveel verschillende winters, qua weer, meegemaakt, dat ik deze vragen niet zo snel kan beantwoorden. Ik heb gezien dat de ‘baragem de Bravura’ aardig leeg was, maar ook dat de winter daarop het zoveel regende dat hij tjokvol was en ik die winter verschillende keren over een boomstammetje moest lopen om aan de andere kant van het wildstromende riviertje en bij mijn auto, die ik, in een vlaag van intelligentie, aan de juiste kant van het riviertje geparkeerd had, te komen om naar mijn werk te kunnen rijden. Afwachten dus hoe deze winter wordt. Op een gegeven moment zal het weer regenen. Wat ook zeker is, is dat het hier aardig kan waaien. Daarom wil ik het deze keer over erosiecontrole hebben.
Grondbedekkers
In de zomer, als de grond droog en stoffig is, kan er winderosie van de grond optreden. Als je weleens op een droge landweg gereden hebt, zal je de stofwolk achter je auto of achter auto’s van andere personen wel opgevallen zijn. De wind kan deze stoffige grond wegblazen. Op een gegeven moment is de gehele toplaag weggeblazen en blijft alleen de armere onderliggende grond over waar planten slecht in groeien. Om de grond vast te houden zijn planten nodig, speciaal grondbedekkende planten zoals Aptenias of Hederas. Maar een beplanting van struiken en bomen helpt al door de wind te breken.
Ook gazons zijn super tegen winderosie. Mulchen met zwaarder materiaal als grind of gravel helpt natuurlijk ook en heeft het voordeel dat dit materiaal geen water nodig heeft en niet brand. Boomschors kan op zeer winderige plekken lastig zijn omdat het een stuk lichter is als steen en daardoor makkelijker wegblaast. Heeft u toch liever schors dan steen, neem dan de groffere stukken (bv. 25-45mm), die zijn wat zwaarder. In brandgevaarlijke gebieden is het beter boomschors te vermijden, vooral dichter bij huis.
Diepwortelende beplanting
Portugal is een heuvelachtig land met ook nog wat bergen erbij. Als het flink regent stroomt er regenwater de heuvel af, daarbij grondpartikels met zich meenemend. Soms kunnen zelfs grotere hoeveelheden grond naar beneden komen, zoals af en toe weleens gebeurt in Madeira en de Azoren. Dit dan meestal omdat er op die plek geen bomen en struiken meer groeiden, alleen nog gras voor de koeien, geiten en schapen. In tegenstelling tot wat de meeste mensen denken is gras meestal niet geschikt om erosie door regen op een heuvelwand te voorkomen. Gras maakt het vaak zelfs nog erger omdat ze vaak alleen maar oppervlakkig wortelt.
Lampranthus is om dezelfde reden ook niet zo goed. Struiken en bomen die goed en diep wortelen zijn wel geschikt. Denk daarbij bijvoorbeeld aan Lantana camara en Juniperus horizontalis, Schinus molle en Ficussoorten.
Wil je echter iets dat weinig tot geen extra water nodig heeft, niet prikkelig en ook nog brandwerend én nuttig is, dan is de Aloe vera onverslaanbaar, met de Aloe arborescens als goede tweede. We kennen de Aloe vera als medicinale plant, ideaal bijvoorbeeld bij zonnebrand. Maar deze plant maakt zulk een goed wortelstelsel dat rijen van Aloe vera’s, met een afstand van ongeveer 3- 5 meter tussen de rijen, steeds meer aangeplant worden om de grond vast te houden. De Aloe arborescens heeft vergelijkbare eigenschappen, ook op medicinaal gebied.
Een andere, hier veel geziene, plant die droogteresistent is, erosie tegenwerkt en brandwerend is, is de Opuntia ficus-indica. Deze plant heeft geen medicinale eigenschappen maar geeft wel een lekkere vrucht, de cactusvijg.
Dit artikel verscheen in “Blik op Portugal 149”.
