Eén gemeente, één asiel, 240 honden en enkele vrijwilligers: de opvang van ADDAF wordt dagelijks geconfronteerd met de vele dieren die vaak in slechte conditie gedumpt worden. Een bezoek aan dit asiel laat alarmerende zorgen maar ook lichtpuntjes zien.

Het rustige plaatsje Fafe lig in het noorden van Portugal, vlakbij Guimarães. ADDAF (Association for the Defense of Animal and Forest Rights) herbergt momenteel 240 honden die in de steek gelaten zijn door hun eigenaren. Vaak gewond, ondervoed of uitgedroogd worden ze aangetroffen. Op straat of vastgeketend bij de ingang van de opvang. Of deze dieren een goed leven hadden bij hun eigenaren kan hierbij gelijk in twijfel worden getrokken.

De rust verdwijnt bij het naderen van de kennel: een koor aan blaffende honden geven een oorverdovend welkom. Het is bloedjewarm als het hek van de ‘Canil Municipal de Fafe’ wordt opengedaan door drie vrolijke dames. Op deze zaterdagmiddag komen Viviana, Maria en Ana speciaal naar de kennel om te vertellen over het werk dat ze doen. Enkele minuten zijn genoeg om zowel een droevige als blije indruk te krijgen van deze plek. Verdrietig is de grote hoeveelheid honden die hier massaal samen zitten. Sommigen lopen los op het terrein, een aantal buiten aan een ketting met hun eigen hondenhok en tientallen die hun kennelverblijven delen met gemiddeld een hond of vier. Het beeld en geluidsvolume zou je in Nederland niet voor mogelijk houden. Tegelijkertijd ziet het er best schoon uit als je nagaat dat al die hokken een paar keer per dag schoongemaakt moeten worden (probeer als vrijwilliger eens 240 honden uit te laten: onmogelijk). Dat is letterlijk ‘kak’. Met zo’n acht tot tien vrijwilligers proberen ze elke dag de klus te klaren. Doordeweeks werken er twee medewerkers met soms wat hulp van vrijwilligers. Op zondag en tijdens vakanties zijn er alleen vrijwilligers. Hier moet men zich op zijn Rotterdams gezegd uit de naad werken om alle honden te voeden en de boel leefbaar te houden. De gedachte dat veel honden al een tijd in zo’n hok leven zonder eruit te kunnen, doet je hart breken en denken aan de noodkreet om adopties. “We laten de honden soms over het terrein lopen.” Gelukkig. Duidelijk is dat ze doen wat ze kunnen.

Van kameraadschap tot dodelijke vechtpartij
De liefde voor de honden en betrokkenheid van bestuurder Viviana en zussen Maria en Ana zijn merkbaar en geeft vertrouwen. Al ruim twaalf jaar zetten ze zich in met de middelen en zorg die ze beschikbaar hebben. Tussen het gesprek door worden de honden aangehaald, een andere hond veiliggesteld na een vechtpartijtje en wordt er een filmpje gemaakt van een hond die zin had om een bad te nemen in een emmer water. Terwijl roept iedere hond om aandacht en een hand door de tralies betekent dat je hem nat gelikt terugkrijgt.

Maria vertelt dat alleen zachtaardige honden worden opgevangen, waardoor ze makkelijker samen in één verblijf kunnen zitten. Zet een paar honderd mensen op een hoop, dan kan je voorspellen dat het een keer uitdraait op spanningen en een gevecht. Helaas is dat ook hier realiteit en is er wel eens een doodgebeten hond gevonden. Iets wat niet voorkomen kan worden met de riemen waarmee men moet roeien en die zien er behoorlijk anders uit dan we gewend zijn in Nederland. Daar zijn meer bootjes, meer riemen en meer roeiers. Wat opgemerkt wordt, is de kameraadschap die er ook ontstaat tussen de honden in hun verblijven en op deze manier worden ze gelijk gesocialiseerd. “Dit maakt adoptie makkelijker.” Direct naast dit terrein komt binnenkort een nieuwe kennel die voor betere omstandigheden voor de honden zal zorgen maar niet meer ruimte zal bieden om meer honden op te vangen.

Met een lach vertellen de verzorgers over een geadopteerde hond die zijn weg naar ADDAF op eigen houtje terugvond. Hij werd geadopteerd door mensen die een villa hadden vlakbij Guimarães. Hij wist er te ontsnappen en kwam vrolijk terug naar ADDAF gelopen. Na zijn derde ontsnapping naar de kennel, werd geconcludeerd dat de hond te weinig aandacht kreeg bij zijn eigenaren en hij beter af was bij ADDAF. Later werd hij opnieuw geadopteerd en is hij niet meer teruggekeerd.

“Mensen krijgen met kerst een huisdier en willen er rond carnaval vanaf”
In de kennel van ADDAF proberen ze iedere gevonden hond op te vangen. De opvang is echter overvol waardoor er geen hond meer bij kan totdat er adopties volgen. Daarom zijn pleeggezinnen nu hard nodig voor gevonden honden die niet langer op straat kunnen blijven, zoals zwangere of gewonde honden. Dit heeft tot gevolg dat Maria en Ana thuis zeven honden hebben. Daarnaast hebben vele andere vrijwilligers en vrienden honden van de opvang in huis genomen om voor te zorgen. Ooit begon het asiel met de opvang van 25 honden, nu is het bijna vertienvoudigd. “Ooit waren er twee pieken in het jaar waarop de honden werden gedumpt: tijdens de zomervakantie en na het jachtseizoen. Nu is het aantal straathonden gegroeid en het hele jaar door is het druk. Mensen krijgen met kerst een huisdier cadeau en willen ervan af rond carnaval.” Wat er veranderd moet worden om dit te stoppen? “Mentaliteit. Geen geld hebben is een slecht excuus. Dan eet je zelf even wat minder maar voed je nog steeds je dieren als je van ze houdt.”

Opvallend in Portugal zijn de vele honden die in de tuin of bedrijfsterreinen als waakhond dienen, vaak ook nog (te strak) aan een ketting vastgebonden. Of ze het leven buiten die paar meter ketting of terrein zien en ook écht aandacht en liefde krijgen, is een groot vraagteken. De nieuwe generatie die hun hond meer als maatje in huis nemen en ermee op straat wandelen, laat het straatbeeld van de blaffende honden in tuinen wellicht langzaamaan verdwijnen.

De ervaring op de opvang is echter dat juist de jonge generatie makkelijk afstand neemt van hun dier. “Die is gewend om constant van alles te veranderen: kleding, mobieltjes, en zo gaan ze ook met huisdieren om.” Zij zien niet de oude generatie hun dieren afstaan, ook al bekommert die zich vaak helemaal niet om hun dier. Een wetswijziging die vanaf nu dierenartsen verplicht de chipregistratie te doen, maakt mogelijk dat een eigenaar die zijn hond mishandeld of gedumpt heeft, makkelijker achterhaald én beboet of rechterlijk vervolgd wordt. De opvang heeft er vertrouwen in dat dit soort maatregelen helpt voorkomen dat mensen zo met hun dieren omgaan.

Nederlanders helpen
Het is moeilijk om in Portugal nieuwe eigenaren te vinden voor de honden en de medewerkers zijn dan ook enorm blij met elke hulp en aandacht voor adopties in het buitenland. Opvallend op Facebook is het aantal Nederlanders dat mee wil helpen aan betere omstandigheden voor Portugese dieren in nood. Zo is er Brigitte die samen met Cas (haar man, tevens dierenarts) ongeveer 40 honden opvangt met de stichting ‘Dogs & Cats on the move Portugal’. Ze redt dieren van de straat en haalt honden weg uit de kennels, waaronder die van ADDAF en biedt hen een plek in haar huis en omliggende, groot stuk grond. Brigitte kan de honden één op één aandacht geven, hen beter leren kennen en socialiseren om zo de juiste match te vinden voor adoptie, want in het belang van het dier moet de adoptie slagen. In een virtuele rondleiding tijdens een videogesprek op Messenger laat Brigitte huiselijke sferen zien, waar vele honden onderdeel van het meubilair zijn. Ze vertelt terwijl over de trauma’s die honden hebben na een lang verblijf in een kennel, waar gewrichten verstijfd zijn omdat ze er niet alle beweging kunnen krijgen en waar ze meestal hun behoeften in de kennel doen omdat er geen tijd en personeel is om ze uit te laten. Dan hebben de dieren op straat ook het nodige meegemaakt en op deze plek die Brigitte biedt, is er eindelijk de mogelijkheid de honden te helpen met het geven van persoonlijke aandacht, toewerkend naar adoptie. Ze wil dat de honden stabiel zijn en zich weer hond voelen, voordat ze geadopteerd worden. Brigitte is positief gestemd, daar ze inmiddels voor veel honden een nieuw thuis heeft gevonden.

Vanuit Nederland zet Coosje van de stichting ‘C.S.F. for Doggies’ zich dagelijks in op (social) media om honden geplaatst te krijgen en regelt zij ook adopties. De honden nemen uiteraard een verleden mee. Hierdoor zorgt Coosje dat nieuwe eigenaren goed geïnformeerd worden door middel van brochures, zodat men weet waar men aan begint en hoe met de dieren om te gaan om de honden te laten wennen aan hun nieuwe leven. Regelmatig delen de nieuwe Nederlandse eigenaren hun foto’s van zeer tevreden honden en baasjes.

Nieuwe eigenaren gezocht voor 240 honden
Vluchtbegeleiders zijn altijd nodig om de dieren te begeleiden naar een nieuw bestaan.

De honden krijgen alle nodige vaccinaties, worden gechipt, ontwormd, gecastreerd en krijgen een paspoort. “Anders mogen ze niet eens vliegen.” Het aantal adopties is teruggelopen. Natuurlijk hopen ze dat dit met ieders hulp zal veranderen en meer honden eindelijk een liefdevolle mand krijgen.

Met nat gelikte handen en ontzettend veel smekende lieve ogen op mij gericht, verlaat ik de opvang. Je zou ze allemaal mee willen nemen.

Wil je helpen of adopteren? Volg of bekijk de Facebookpagina’s: