Vooraf een korte waarschuwing. Bent u boos omdat er gekort wordt op uw pensioen? Of omdat u vindt dat u niet nog meer premie kan ophoesten? Lees dan vooral niet verder! Denk om uw hart!
Waarom is de rente zo laag? Dat is niet de schuld van centrale bankiers die de rente kunstmatig laag houden. De oorzaak ligt vooral bij factoren zoals een wereldwijd toegenomen spaarzin en een afgenomen investeringsbereidheid. Dat laatste vooral bij overheden. Zoals u wellicht weet, streeft de Europese Centrale Bank (ECB) naar een inflatie onder en dichtbij de twee procent. Nu de inflatie al jaren onder deze grens ligt, probeert de ECB de inflatie te bevorderen met een ruim monetair beleid.
Tegelijk zien we dit jaar dat de ECB reageert op de coronacrisis. Er is een (tijdelijk) grootschalig programma met leenoperaties aan nationale banken en er is een Pandemic Emergency Purchase Programme. Het doel hiervan is te komen tot gunstige financieringscondities voor bedrijven, burgers en overheden. En nu de betekenis ervan voor ons pensioen.
Een aantal pensioenfondsen dekken zich de laatste jaren sterk in tegen dalende rentes, ze beleggen minder in aandelen en andere zakelijke waarden en innen hogere premies. Zij staan er (relatief) goed voor en zijn vaak in staat gedeeltelijk of zelfs volledig te indexeren. Waarom doen andere fondsen dat dan niet? Het antwoord is simpel; zij kunnen (of mogen van hun bestuur) geen hogere premie heffen. De vraag is dus of we genoegen nemen met een (toekomstig) lager pensioen, eenvoudigweg omdat het opbouwen van pensioen steeds duurder is geworden.
Is er een alternatief? In Nederland denken de sociale partners van wel. Maar ik zeg u dat dit alternatief een papieren tijger is. In het onlangs door sociale partners gesloten akkoord worden geen pensioenaanspraken meer beloofd. Een rekenrente voor het waarderen van deze pensioenaanspraken is dus niet nodig. Daarmee verdwijnt een bron van spanning tussen generaties. En dankzij een beleggingsbeleid op maat (‘lifecycle-beleggen’ heet dat en ook private bankiers zijn hier gek op) sluiten de risico’s waar jong en oud aan blootstaan beter aan bij de risico’s die zij willen en kunnen dragen. Het renterisico wordt niet meer afgewikkeld op de jongeren. Maar de hervorming van het pensioenstelsel is géén oplossing voor de hoge kostprijs. Ook in een nieuw pensioenstelsel hangt het uiteindelijke pensioenresultaat primair af van de ingelegde premie en het behaalde rendement. Dat is de werkelijkheid. Meer premie inleggen dus. We moeten wel. Tenzij we genoegen nemen met het alternatief: minder pensioen.
