De tijd gaat snel. Voor kort was het nog Nieuwjaar en nu is het alweer bijna Kerstmis. Op het moment dat ik dit schrijf, eind september begin oktober, hebben we één regenbui gehad sinds weet ik veel wanneer. Hopelijk is er in de tijd tussen schrijven en publiceren meer regen gevallen in het Zuiden.
Regelmatig wordt mij gevraagd naar een product om korstmossen te verwijderen die op bomen groeien. De betreffende boom ziet er slecht uit en men denkt dat dat komt door de korstmossen die de stam en takken bedekken. Korstmossen zijn niet slecht voor een boom. Zij geven echter wel een indicatie over de gezondheid van een boom.
Korstmossen zijn bepaalde algen die in symbiose leven met bepaalde schimmels en vaak ook nog een cyanobacterie. Korstmossen zijn epifyt. Ze hechten zich aan een oppervlak, bijvoorbeeld een boom, maar ook aan stenen en ander materiaal als de omstandigheden daar gunstig voor zijn. De schimmel zorgt voor vocht en mineralen, de alg en de bacterie voor voeding via fotosynthese. Ze hebben zonlicht nodig vanwege de fotosynthese. Ze nemen niks uit de boom.
Als er steeds meer korstmossen op een boom groeien is dat een teken dat de boom een probleem heeft. Als een boom door dit probleem veel van zijn bladeren verliest, komt er meer zonlicht de kroon binnen. Er ontstaat een gunstige situatie voor de groei van korstmossen. Als de boom sterft, vallen alle bladeren af en zie je vaak dat de hele boom bedekt is met korstmossen.
Als je in de Algarve in de heuvels rondrijdt en de kurkeiken bestudeert, kan je dat duidelijk zien. Er heerst een schimmelziekte bij de kurkeiken en je ziet veel dode of langzaam afstervende bomen bedekt met korstmossen. De ruwe bark is natuurlijk een ideale plek voor een korstmos om zich aan vast te hechten. Bij de gezonde bomen met een volle kruin groeien de korstmossen alleen op die plekken waar voldoende zonlicht komt.
Korstmossen zijn goede indicatoren voor luchtverontreiniging. Ze groeien slecht in een omgeving met veel ozon, zwaveldioxide of zure regen.
Mocht een boom in je tuin een tehuis vormen voor steeds meer korstmossen, moet je je dus afvragen welk probleem de boom heeft. Zijn het insecten, een schimmelziekte, gebrek aan bepaalde voedingsstoffen of te veel of te weinig water of misschien gewoon de leeftijd? Vaak een moeilijke zoektocht waar je niet altijd zelf uitkomt. Vraag dan een specialist wat het probleem kan zijn, hopelijk voordat het te laat is.
