Mijn goede voornemen voor 2019 is: SAMEN!
Samen is niet alleen, en dat alleen al maakt het aantrekkelijk voor mij. Samen betekent (uit)delen van je individuele talenten. En dat schept voldoening. Sinds kort geef ik les op Hogeschool Windesheim in Zwolle en ja …., ik ontdek dat het delen van kennis en ervaring heel waardevol kan zijn in iemands leven. Bovendien ook nog eens heel bevredigend.
Dat gezegd hebbende, zijn er ook goede economische redenen om ‘SAMEN’ te verheffen tot hét Leitmotiv voor ons denken, handelen en doen. In weerwil van de nadruk die onze samenleving legt op individuele ontwikkel-, leer- en loopbaanprestaties, is goed kunnen samenleven en samenwerken, veel belangrijker dan individueel excelleren op school of op het werk. Het is een economisch feit dat in een goed georganiseerde SAMENleving iedereen beter af is dan in een onderontwikkelde samenleving van ieder voor zich en God voor ons allen. Samen kan je beter de beperkingen en automatismen van ons brein aan dan alleen.
Huuhhhh? Beperkingen van ons brein? Jazeker …., gedragseconomen weten dat allang. En u en ik eigenlijk ook wel. Wie nog steeds denkt dat het zo’n vaart niet loopt met de opwarming van de aarde, de enorme afvalberg, de ongebreidelde verkwisting en andere milieuproblemen, heeft dankzij de gedragseconomie een geweldig excuus om een klimaatscepticus te blijven: mijn brein kan het niet aan.
Ander voorbeeld: pensioen. We leven langer en langer gezond. Maar toch willen we het liefst eerder met pensioen. De periode dat je gepensioneerd bent, is statistisch gesproken meer dan de helft van de periode (40 jaar) dat je werkt. Wie snel kan rekenen, weet dus dat je in je werkzame leven minimaal twee dagen per week van de vijf moet werken voor je pensioeninkomen later. Maar doen we dat ook? Nee! Neurowetenschappers – waaraan de gedragseconomie zijn toenemende gezag ontleent – weten dat we liever 200 euro nú cash in handen hebben, dan de belofte van 1.000 euro over vijf jaar. Hoezo een rationele afweging?
Rationeel gesproken, de beste beslissing nemen betekent: afzien van potverteren, niet langer een wissel trekken op de leefbaarheid van onze planeet, gezonder eten, meer bewegen, minder roken en langer doorwerken. Dat doen we niet. We lopen tegen de beperkingen van onze cognitieve capaciteiten en beperkte wilskracht op en nemen dagelijks economische beslissingen over onszelf, onze samenleving en het milieu, die we met de beste wil van de wereld niet goed kunnen praten.
Samen is (uit)delen in/van je individuele talenten. Dat verdubbelt welvaart en leefbaarheid. Het omgekeerde geldt ook: mensen deelgenoot maken van zorgen en tekortkomingen vermindert die van jezelf. SAMEN dus! Het is het proberen waard. Om te beginnen binnen je eigen leef- en werkomgeving. Voor SAMEN! moet je wel maatje zijn: maatschappelijk dus. En dat gaat nu eenmaal het beste als je elkaar kent en vertrouwt. En ja …., dan zijn we vanzelf weer bij mijn stokpaardje, de aloude, lokale coöperatie voor je financiële zaken en je maatschappelijke en fysieke welbevinden.
Trek samen met je maten ten strijde tegen je eigen cognitieve beperkingen en beperkte wilskracht. Is dat niet een mooi motto om de wereld een klein beetje beter te maken?
Dit artikel verscheen in “Blik op Portugal 161”.
