Elke vuurtoren heeft een eigen karakter
Vuurtorens vind je over de hele wereld, in alle soorten en maten. Ze spreken tot de verbeelding, zijn mooi, magisch, fotogeniek en ze staan vaak op de meest extreme plekken. Op hoge kliffen aan de woeste baren, op een door weer en wind geteisterd eiland en soms zelf midden op zee. Niet zo vreemd dat vuurtorens vaak een rol spelen in romans, verhalen en films. Ook in de Algarve staan een aantal opmerkelijke vuurtorens. Blik op Portugal zet 6 vuurtorens in de Algarve voor je op een rijtje…
De allereerste vuurtorens waren eenvoudige torens waarop een vuur werd ontstoken. Het hielp de lokale vissers om de weg naar de haven terug te vinden alshet donker was of extreem slecht weer. Met schepen diebeter werden en toenemende handel tussen verschillende steden nam het aantal vuurtorens toe. Om het de schippers makkelijker te maken werden de vuurtorensvoorzien van verschillende kleuren, vaak in de vorm vande typerende banen rondom, zodat ze van elkaar te onderscheiden waren. Het vuur werd een olielamp, daarna een gaslamp en met de uitvinding van het draailicht werd het mogelijk om een veel helderder licht gedurende korte tijdsintervallen te laten zien.
Vuurtorens worden steeds beter zichtbaar
Misschien wel de belangrijkste uitvinding was de getrapte lens van Augustin Fresnel. De Fresnel-lens bestaat uit diverse afzonderlijke vlakken in plaats van één dikkelens. Met behulp van deze lens kan het licht nog beterworden geconcentreerd zodat het op grotere afstandzichtbaar is. Bij moderne vuurtorens draait niet de lamp zelf, maar de lens en optiek rond de lamp. Tijdens het draaien wisselen de versterkte en minder versterkte momenten elkaar af; dit veroorzaakt de bekende vuurtoren schittering. De momenten van helder licht zijn zo gerangschikt dat ze een lichtpatroon creëren, specifiekvoor díe vuurtoren.
Schultz Xavier, het licht van Portugal
Wie de geschiedenis van Portugal een beetje kent, zou misschien verwachten dat het land haar vuurtorenbeleidals een van de eerste goed op orde had. Niets is minderwaar. Tot aan het begin van de 20e eeuw werd Portugalgekscherend het land van de donkere kusten genoemd. Pas na de overdracht van de vuurtorendienst aan de Autoridade Marítima Nacional (de marine) en met de oprichting van een commissie voor de modernisering van de vuurtorens in 1902, werd onder de bezielende leiding van admiraal Júlio Zeferino Schultz Xavier in korte tijd orde op zaken gesteld. Xavier was als hydrografisch ingenieur betrokken bij het schrijven van het Plano de Farolagem e Balizagem da Costa de Portugal, het vuurtorenen beschermingsplan voor de kust van Portugal. Vanaf 1902 werden 26 nieuwe vuurtorens neergezet en 13 albestaande getransformeerd. Portugal telt nu 47 vuurtorens: vijfien op de Azoren, vier op Madeira en 28 op het vasteland, zeven daarvan staan in de Algarve.
Elke woensdag open voor publiek
De meeste vuurtorens zijn elke woensdag tussen 14.00en 17.00 geopend voor het publiek. Wie het geluk heeft om in gesprek te raken met een vuurtorenwachter, zal merken dat ze vol zitten met verhalen over hun leven aan zee. Ze spreken met trots over hun vak en soms met lichte weemoed over het feit dat de meeste collega´s in de afgelopen jaren weg-geautomatiseerd zijn. Er zijn nog 25 vuurtorenwachters actief op de vuurtorens van Portugal. Elke dag weer worden ze geconfronteerd met de onvoorspelbare wind en de oceaan, maar ze hebben welhet beste uitzicht van de wereld.
Farol do Cabo de São Vicente
De bouw van de eerste toren begon al in 1515, bij het klooster van São Vicente. Toen Francis Drake – zeeheld en ontdekkingsreiziger in de Engelse geschiedenisboeken, slavenhandelaar en piraat in de Portugese – in 1587 voet aan wal zette, bestormden zijn manschappen het klooster en vernietigdende toren. In 1846 gaf D. Maria II opdracht voor de definitieveherbouw van de vuurtoren. Het werd een ronde toren op een vierkante voet van 22 meter hoog.
In 1908 werd de toren met bijna zes meter verhoogd en er kwam nieuwe optiek meteen brandpuntsafstand van 1330 mm. De grootste optiekvan Portugal, en een van de grootste in de wereld. In 1982werd de toren volledig geautomatiseerd zodat hij op afstandbestuurbaar werd; hij is dan ook niet langer bemand door vuurtorenwachters. Met de huidige Fresnel-lens is het een van de krachtigste vuurtorens van Europa. De rode roterendekap geeft de vuurtoren van Cabo de São Vicente een karaktervan FI W 5s (Lt 0,1s – Ec 4,9s), ofewel het licht is elke 5 seconden te zien, en de lichtflits duurt 0.1 seconde. De karakteristiek is precies gelijk aan de vuurtoren van São Lourenço op Madeira.
In gebruik sinds: 1846 Hoogte: 28 m (86 m boven zeeniveau) Open voor publiek: elke dag van 10.00 tot 18.00, maandag dicht Karakteristiek: FI W 5s (Lt 0,1s – Ec 4,9s
Farol da Ponta de Sagres
Aan het eind van de 19e eeuw werd, ter gelegenheid van de viering van het vijfde eeuwfeest van Infante Dom Henrique, een tijdelijk baken neergezet op de uiterste punt van de kaap van Sagres. Met een zeer bescheiden bereik van 5 zeemijl was het lichtvanaf Cabo de S. Vicente nauwelijks te zien, en het resulteerdedan ook in een klachtenregen vanuit de maritieme hoek. In 1960werd de bestaande toren met de grond gelijkgemaakt en kwamer een geheel nieuwe op zijn plek. De vuurtoren werd geëlektrificeerd en geautomatiseerd in augustus 1983, en kwam onder toezicht te staan van de São Vicente vuurtoren; daarmee was ookhier een vuurtorenwachter niet meer nodig. De huidige toren iseen vrij bescheiden betonnen gebouw, maar de natuur en omgeving, en vooral het zicht op de kliffen en de zee maken het eenbezoekje meer dan waard.
In gebruik sinds: 1846 Hoogte: 28 m (86 m boven zeeniveau) Open voor publiek: elke dag van 10.00 tot 18.00, maandag dicht Karakteristiek: FI W 5s (Lt 0,1s – Ec 4,9s) In gebruik sinds: 1894, huidige toren 1960 Hoogte: 13 m (53 m boven zeeniveau) Open voor publiek: elke dag van 10.00 tot 18.00, dinsdag dicht Karakteristiek: elke 2 seconden een rode flits
Farol da Ponta da Piedade
In het in 1883 goedgekeurde algemene verlichtings- en bakenplan werd voorzien in de bouw van een vuurtoren bij Ponta da Piedade. Omdat de parochieraad van S. Maria de Lagos tegen de sloop van de hermitage was, zou het nog jaren duren voordat de bouw daadwerkelijk begon. In 1912 nam eerdergenoemde admiraal Schultz Xavier het hef in eigen handen en kocht hoogstpersoonlijk de hermitage en de landerijen die erbij hoorden zodat de bouw kon beginnen. De stenen vuurtoren van Ponta da Piedade, waarvan de typische rode top 51 meter boven zeeniveau uitsteekt, werd op 1 juli 1913 in gebruik genomen. De vuurtoren werd in mei 1952 geëlektrificeerd met energie van het openbare netwerk, waarbij de op acetyleengas werkende lichtbron werd vervangen.
In gebruik sinds: 1913 Hoogte: 5 m (51 m boven zeeniveau) Open voor publiek: nee Karakteristiek: FI W 7s (Lt 1,5s – Ec 5,5s)
Farol de Alfanzina
De vuurtoren van Alfanzina ligt aan de prachtige kust van Carvoeiro en wordt gezien als een van de meest iconische in de Algarve. Al sinds 1883 bestonden er plannen voor een vuurtoren in deze regio, maar pas in 1915 werd een stuk grond aangekocht en is de bouw gestart. Het ontwerp is geïnspireerd op de oude vuurtoren van Ponta dos Capelinhos en Ribeirinha (op het eiland Faial in de Azoren), met een ruim 20 meter hoge vierkante toren die aan de binnenkant bedekt was met azulejos, en een rood lichthuis bovenop. Op 1 december 1920 werd voor het eerst het licht ontstoken. In 1952 werd een tweede vleugel bijgebouwd zodat de families van de twee vuurtorenwachters niet meer in hetzelfde huis hoefden te wonen. De toegangsweg werd tien jaar daarna aangelegd. De optiek die ook nu nog wordt gebruikt, is nog altijd dezelfde als bij de start in 1920, maar de toren is inmiddels aangesloten op het elektriciteitsnet en de lampen zijn gemoderniseerd.
In gebruik sinds: 1920 Hoogte: 23 m (63 m boven zeeniveau) Open voor publiek: woensdagen van 14.00 tot 17.00 Karakteristiek: FI (2) W 14,2s (Lt 0,2s – Ec 3,4s + Lt 0,2s – Ec 10,4s)
Farol do Cabo de Santa Maria
Onder leiding van civiel ingenieur Gaudêncio Fontana werd in 1851 begonnen met de constructie van de vuurtoren van Cabo de Santa Maria. Er werd besloten deze vuurtoren te installeren aan de zuidwestkant van het eiland Culatra – een smalle strook land, met drie dorpen, alleen bereikbaar per boot vanuit Olhão. De gekozen locatie maakte de bouw niet eenvoudig. De oorspronkelijke toren was ruim 35 meter hoog en bestond uit vier op elkaar geplaatste, witgeschilderde modules met een steeds kleiner wordende radius. De onderste, met een diameter van 15 meter diende als onderkomen van de vuurtorenwachters, en als opslag voor de olie. In 1921 werd de optiek weggehaald om een extra verdieping op de toren te kunnen zetten, en daarna vervangen door de 3e orde lens die het nu nog altijd heef. Sinds 1996 is de vuurtoren volledig geautomatiseerd. Wie de toren in al zijn glorie wil zien kan er op woensdagmiddag terecht.
In gebruik sinds: 1851 Hoogte: 46 m (50 m boven zeeniveau) Bereik: 25 zeemijl Open voor publiek: woensdagen van 14.00 tot 17.00 Karakteristiek: Fl (4) W 17s (Lt 0,2s – Ec 2,6s – Lt 0,2s – Ec 2,6s – Lt 0,2s – Ec 2,6s – Lt 0,2s – Ec 8,4s)
Farol de Vila Real de Santo António
Het Plano Geral de Alumiamento da Costa de Portugal uit 1866 voorzag in de bouw van een vuurtoren op de rechteroever van de Guadiana. De bouw ervan begon in 1926, maar het zou nog zeven jaar duren voor de toren in gebruik werd genomen omdat er veel discussie was over de juiste bouwmethode voor de zanderige ondergrond. Het werd een ronde toren van 40 meter hoog die rustte op funderingen van gewapend beton. In 1927 werd het geëlektrificeerd met een generator en later, in 1947, werd het aangesloten op het openbare elektriciteitsnet. In 1989 werd de vuurtoren volledig geautomatiseerd; de vuurtorenwachter kon definitief met pensioen.
In gebruik sinds: 1923 Hoogte: 46 m (57 m boven zeeniveau) Open voor publiek: woensdagen van 14.00 tot 17.00 Karakteristiek: FI W 6,5s (Lt 0,2s – Ec 6,3s)
Bron: Blik op Portugal, juni 2022
