Gun jezelf een ‘dazzling smile’
Behalve een modewoord is ‘zingeving’ vooral ook een kwestie waarover veel mensen zich al eeuwenlang het hoofd breken. Hoe geef je het leven betekenis; voor jezelf, maar ook voor anderen. De kunst is om niet in platitudes te vervallen maar dicht bij jezelf te blijven. Twee antwoorden in dit zelfonderzoek zijn blijven hangen. Betekenis heeft het leven alleen in relatie tot de ander(en). Da’s één. En het meest gelukkig ben je op die momenten waarin je helemaal opgaat in dingen die je graag doet. Zo zelfs dat je de tijd vergeet en de grote waarom-vraag niet eens in je opkomt. Da’s twee.
Ook ik worstel regelmatig met vragen als hoe geef ik eigenlijk zin aan mijn leven? Waar doe ik het allemaal voor? Wat is het nut van mijn leven? Mocht de vraagstelling u niet aanstaan en fronsen uw wenkbrauwen bij het lezen van de naam van de auteur van dit verhaal (dat is toch die man die tot voor kort van die linkse columns schreef in dit blad?), leest u dan vooral niet verder. U zou zich maar ergeren. En dat wil ik graag voorkomen in deze dagen voor kerst. Maar als u doorleest, dan nodig ik u graag uit deelgenoot te worden van mijn zoektocht naar antwoorden op die ene, lastige vraag: waartoe zijn wij op aarde?
Met die zoektocht bevinden we ons samen in goed gezelschap. Filosofen en andere geleerden breken zich al eeuwenlang het hoofd over de vraag hoe het toch komt dat je de tijd vergeet en je als mens volledig op kan gaan in iemand of iets dat je na aan het hart ligt. Met een dure term heet de toestand waarin je niet met jezelf en je dagelijkse beslommeringen bezig bent en het begrip ‘tijd’ geen rol speelt: transcenderen. Oftewel: boven jezelf uitstijgen. De mens is een wezen dat boven zichzelf kan uitstijgen. Bij elk mens sluimert het besef dat we niet onszelf toebehoren. Daarmee groeit de verantwoordelijkheid voor het leven en niet alleen voor het eigen ik. Met die instelling zijn we geboren. Egoïsten worden gemaakt en niet geboren. Dat is het positieve nieuws dat ik steeds met mij meedraag. Wij zijn er met en voor anderen. Er is niet Niets; er Is!
Vanuit dat gevoel krijgt het leven kleur en glans. En daarom enkele tips van uw trouwe scribent. Ik ben niet zo heel erg bijbelvast, maar er wel mee opgegroeid. Woorden daarin die bij mij zijn blijven hangen (ik parafraseer): doe recht, wees getrouw in wat je doet en doe dat op een hoffelijke manier. En weet u wat ik nu zo fijn vind? We kúnnen dat, dankzij ons vermogen om te transcenderen.
Wees hoffelijk, niet schofterig.
Met lede ogen kijk ik naar wat egoïsme doet. Zeker in combinatie met een te grote materiële welvaart waar we afhankelijk van zijn geworden. Hoe makkelijk zijn we verongelijkt omdat het leven met een pandemie je belemmert in je ongebreidelde hang naar zelfzucht? Hoe boos zijn we als we niet krijgen waar we recht op menen te hebben; pensioengeld bijvoorbeeld? We hebben er toch keihard voor gewerkt? En de overheid? Die laat ons maar lelijk in de steek. Het resultaat van dat verongelijkt zijn, is schofterig gedrag. Dat zien we in onze samenleving als een kwaad dat uit de grond schiet. Nee, niet bij u natuurlijk, niet bij mij; maar bij de anderen.
Maar wat gebeurt er als ik met een hoffelijk gebaar een deur open hou voor een mooie vrouw? Een dazzling smile die elke tandpastaproducent jaloers maakt, valt mij ten deel. Het resultaat is: ik ga steeds vaker steeds meer deuren open houden. Het is wetenschappelijk bewezen dat wanneer mensen onzekere situaties met vertrouwen en met de nodige hoffelijkheid benaderen, zij zich gelukkiger voelen, langer leven en meer zingeving in hun leven vinden. Je helpt dus jezelf als je anderen helpt. En in je onzekerheid sta je nooit alleen. Anderen ervaren hetzelfde.
Laat boosheid en verbittering varen.
Claim geen recht; maar doe recht. Zet uw geld, uw werklust en vermogen tot nadenken om in een aandeel in de samenleving. Reken maar dat dat rendeert. U en ik, wij samen moeten het doen. Wij zijn aan zet. Laten we van de overheid niet teveel verwachten en onze werkkracht, ons erfgoed en onze denkkracht inzetten voor activiteiten en middelen waar we allemaal beter van worden. Links noemt dat de inclusieve samenleving; rechts noemt het privatiseren; ultrarechts noemt het diefstal en ultralinks noemt het de teloorgang van de solidariteit. En u? Het ligt er maar aan hoe je het bekijkt en organiseert.
De vraag is: zijn we slaaf van onze economie of dient de economie de mens? Mijn overtuiging is dat wanneer we voor het laatste kiezen, het met onze economie wel goed komt. Al die narrige 50-plussers die zich verongelijkt voelen omdat zíj keihard (voor hun pensioen) gewerkt hebben en anderen met de revenuen ervan weglopen ….; geen fijn volk. Hoe komt het toch dat het juist deze babyboomers zijn die voortdurend mopperen? Alsof anderen niet hard werken.
He has outsoared the shadow of our night; envy and calumny and hate and pain, and that unrest which men miscall delight, can touch him not and torture not again
aldus Percy Shelley. Géén onmogelijke opdracht: over je eigen schaduw heen stappen. Je wordt er een blijer mens van. En dat werkt aanstekelijk! Welke deuren gaat u komend jaar openhouden? En voor wie? Ik wens u heel veel ‘dazzling smiles’ toe.
