Cultuur is de mens op z’n mooist: een nobele schepper van schoonheid of een leergierige denker en ontdekker. Vernielers en barbaren zijn de mens op z’n laagst. Vandalisme maakt me woedend. Het fundamentalistisch zootje ongeregeld dat de Baal Shamin tempel in Palmyra opblies en de zestiende-eeuwse, protestantse beeldenstormers zijn er zwaaiend met de moker in geslaagd eeuwenoud cultureel erfgoed van de mensheid, resultaat van jaren werk, in een paar dagen te vernietigen. Top!
Nauwelijks beter zijn de achterlijken die de wetenschap in diskrediet proberen te brengen. Volgens die lui is de aarde niet rond en kan je door vaccinatie in een chimpansee veranderen. Sommigen onder hen schoppen het zelfs tot president… Kunst, wetenschap en beschaving zouden we moeten koesteren. Zonder muziek zou het leven een vergissing zijn, schreef Friedrich Nietzsche. Zonder beeldhouwers, schilders en architecten zouden onze huizen en steden er maar kaal en kleurloos bij staan. Zonder wetenschap zaten we nog steeds in de duistere middeleeuwen. Galgen, brandstapels en vergeetputten. Zonder beschaving zouden wij het parlement bestormen als een bloeddorstige bende en de communistische kindermoordenaars onthoofden met de bijbel in de hand.
Cultuur moeten we omhelzen. De adembenemende verhalen en ontroerende gedichten die ons naar een wondere wereld voeren en ons aan de dagelijkse sleur doen ontsnappen blijven een bron van welbehagen. Met een boekje in een hoekje, zalig. Hoe meer cultuur hoe beter. Daarom ben ik blij dat ik meteen na m’n eerste vakantie in Portugal aan een cursus Portugees begonnen ben. Vier jaar lang, twee keer per week met de trein van Brugge naar Gent en terug. Zonder die aangename inspanning zou ik me hier niet echt thuis voelen. Zonder die cursus had ik nooit vinho verde gedronken met José Rentes de Carvalho, zou ik nooit backstage verbroederd hebben met Pedro Abrunhosa of met luitspeler Eduardo Ramos tot een stuk in de nacht gemusiceerd hebben onder de zomerse sterrenhemel. Toen Madre Deus optrad in de stadsschouwburg van Brugge heb ik met veel plezier Teresa Salgueiro en haar kompanen van drank en eten voorzien. Dat was echt een heel leuke bende. Geen sloophamers maar cello’s.
Om mijn Portugees op peil te houden en te verrijken luister ik dagelijks naar Antena Dois, dé cultuurzender. Daar heb ik zoveel opgestoken over de geschiedenis en de rijke cultuur van mijn gastland en zoveel prachtige muziek gehoord dat ik verloren loop als die zender om één of andere reden uit de ether is. Laat me dit stukje afsluiten met de beschaafde woorden van een wijze cultuurmens, onze sympathieke president Marcelo Rebelo de Sousa: ‘Numa mulher nem com uma flor se bate’ (een vrouw slaat men niet, zelfs niet met een bloem).
Até breve, faça sol, chuva ou neve
