We houden allemaal van Portugals prachtige landschappen en onbegrensde natuur. Al die doorkijkjes in kleine en grote valleien en de piepkleine dorpjes met zwart geklede bejaarde weduwen in de middagzon.
Turismo de Portugal weet er wel raad mee. Maar niet met al die zwartgeblakerde bossen tot aan de horizon. De nationale catastrofe in 2018 heeft tot een nieuwe wetgeving geleid met strenge regels en een dito handhavingsbeleid door GNR Ambiental.
Deze zomer leek het goed te gaan, totdat in september alsnog 26.000 hectare bos in de as werd gelegd, voor een groot deel eucalyptus.
Eucalyptus boom en de papiermaffia in Portugal
Eucalyptus is een snelgroeiende invasieve boomsoort, afkomstig uit de tropen. Die hoorde tot voor kort niet in Portugal thuis maar is nu overal aanwezig. De aanjager van deze eucalyptus-invasie is de Navigator Company, een succesvolle papierproducent. Het bedrijf heeft al 100.000 hectare eucalyptus aangeplant. Alle eucalyptus wordt omgezet in spierwit papier in hun drie grote fabrieken, voornamelijk voor de export.
Milieubewegingen als Quercus hebben het over de ´papiermaffia´ vanwege hun dominante positie in de bosbouw. Portugese grondeigenaren hebben 98% van het nationale bosbezit in handen. Nergens anders ter wereld is dat het geval. De overheid staat vrijwel buitenspel. Deze particuliere boseigenaren zitten altijd om inkomsten verlegen. Daarom krijgen boseigenaren van de Navigator Company éénmalig € 500,- per ha betaald om eucalyptus aan te planten.
Deze bijdrage is zeer welkom. Gezien de vaak grote stukken grond lopen de inkomsten snel op. Dit is de voornaamste reden dat die eenzijdige landschappen toenemen. En daarmee ook de allesvernietigende bosbranden. Gemengd bos is nou eenmaal veel minder bosbrandgevoelig en er is domweg onvoldoende wettelijke bescherming.
Wat is de oplossing tegen bosbranden?
Met het van kracht worden van de Strategie Biodiversiteit in de EU dient wettelijke bescherming van Natura-2000 gebieden als eerste geregeld te zijn. Gemengde bossen met inheemse soorten zijn een deel van de oplossing tegen bosbranden. Daarbij is biodiversiteit pure noodzaak. Bomen verminderen CO2 in de atmosfeer en versterken een microklimaat.
Het landschap in Portugal en helemaal in de gortdroge Algarve verdraagt bosbanden absoluut niet. Het aantal dagen met neerslag is met twee derde verminderd, grondwater wordt krap. Staat dit alles hoog op de politieke agenda? Helaas nu niet. Prioriteit heeft de parlementsverkiezing op 30 januari. Ongeacht welke partij er wint, laat alsjeblieft het klimaat winnen. Dan hebben al die prachtige biotopen weer toekomst. Net als u en ik en de jongste generatie die nu opgroeit.
Bop januari 2022, Eelco Schaap
