Zorgen met en voor elkaar. Vaak uit welbegrepen eigen belang. ‘Wat Gij niet wilt dat U geschiedt; doet dat ook een ander niet.’ Het is dit principe, vergelijkbaar met de Gulden Snede, die ons leert maat te houden. Het is een principe dat in alle geloven en religies, maar ook bij alle atheïsten en humanisten, maatgevend is als het gaat om moreel besef. Het is van alle tijden. Hoe kan dat uitpakken?
In mijn vorige column beloofde ik voorbeelden op het snijvlak van zorg, wonen en inkomen voor later. Belofte maakt schuld. Dus: nu over naar Villa Begonia, Ouwe Knarren en Jonge Geiten.
Villa Begonia
Als je 65 bent, heb je gemiddeld nog 20 jaar te gaan. 14 daarvan zonder enige (lichamelijke) beperking. Waauuwwhhh, waar droom je van? Een wereldreis? Een (tweede) huis in Alentejo, of Algarve; “Geef mij maar alle dagen zon …”, zong Imca Marina jaren geleden.
Welke dromen en ambities heb je? Waar wil je wonen? Om het enthousiasme alvast wat te temperen: onze huidige pensioenen zijn niet berekend op zo’n lange levensverwachting. Of je start op je 65e een nieuwe carrière. Of je betaalt tijdens je ‘eerste carrière’ de dubbele pensioenpremie van nu hetgeen neerkomt op twee dagen per week werken voor je pensioentje later. Over inkomensoverdracht gesproken! En dan nog? Wie zorgt er voor je als jongeren druk in de weer zijn om (langer door) te werken en geen oog hebben voor later? Iedereen die dat wil weten en wars is van betutteling door welke overheid of zorginstelling dan ook, moet € 12,95 investeren in een boekje onder de titel ‘Villa Begonia’ (ISBN 9789462038097). Trouwens: als ik de NCA Portugal zou zijn, zou ik het boekje aan alle leden cadeau doen als kerstgeschenk. Lachen!
Allerlei mensen komen aan het woord. Bijvoorbeeld Hannie Hanhart (76). Zij woont met 35 leeftijdgenoten als goede buren samen in een zelfbouw ecologisch wooncomplex. Ze zorgen voor elkaar.
Ouwe knarren en jonge geiten
In Zwolle is de Stichting Ouwe Knarren ontstaan. Ouderen die niet meer zelfstandig kunnen of willen wonen maar wél hechten aan zelfredzaamheid, wonen samen met studenten in een woongemeenschap. De ouderen brengen het geld in om überhaupt de woonkosten te kunnen betalen. De studenten dragen hun steentje bij en zorgen voor eten, drinken, gezelschap en de noodzakelijke begeleiding bij allerlei praktische zaken tot aan health care toe. Het mes snijdt aan twee kanten: ouderen behouden voor een belangrijk deel hun zelfstandigheid. Jongeren zijn van een knellend (huisvestings)probleem af in een studentenstad waar de huurprijzen voor jongeren bijna niet zijn op te brengen.
Je moet het wél willen! Solidariteit in natura in plaats van afgedwongen via overheid, zorginstellingen en pensioenfondsen.
Hoe is dat in Portugal? Uit betrouwbare bron weet ik dat onderwijzend personeel gemakkelijk de straat op gaat. Demonstreren voor méér loon, beter pensioen, betere arbeidsvoorwaarden. En zo zullen er nog wel meer beroepsgroepen zijn waarbij oppermachtige vakbonden begrijpelijkerwijs opkomen voor de belangen van hun hardwerkende leden. Maar …., de wal keert het schip. Niét de overheid, niét het anachronisme van vakbond en sectorgewijs georganiseerde fondsen, maar de lokale burgerinitiatieven en samenwerking vormen onze nieuwe garanties voor welzijn en welvaart.
Dit artikel verscheen in “Blik op Portugal 158”.
